బాహ్య ప్రపంచపు మసి వదిలి తళతళలాడే ‘ రెండో పాత్ర’

10 Comments

1. పుస్తకం » Blog Archive » పద్యాలతో విశ్వసత్యాలను ఆవిష్కరించే తాత్విక కవి విన్నకోట రవిశంకర్

   February 12, 2011 at 6:02 am

   Reply

   […] తమ్మినేని యదుకులభూషణ్ గారి వ్యాసంఇక్కడా, మూలా సుబ్రహ్మణ్యం గారి వ్యాసం […]

2. 

   మెహెర్

   February 9, 2011 at 1:06 am

   Reply

   సాహిత్యానికి వచ్చిందే సందర్భం. దొరికిందే చోటు. “పుస్తకం.నెట్” వున్నది అందుకేగా. “బైస్టాండర్స్ బెనిఫిట్” కోసం కూడా అన్నాను. అందుకే అభిప్రాయ ప్రకటనలో విస్తారం.

   >> “1979 లోని వ్యాసం కాఫ్కా కథలకు బోర్హేస్ రాసిన కాదు…”

   ఊ… తెలుసు. కానీ ముద్రింపబడిన ప్రతీదీ రాయబడిందే నా మెదడుకో భ్రమ వుంది, అంతే.

   సంగ్రహానువాదం వున్న మీ పుస్తకం నా దగ్గర లేదు. TLSలో మీరు చెప్పిన వ్యాసం ఇవాళే చదివాను. విలువైంది! తెలిపినందుకు కృతజ్ఞతలు.

3. 

   తమ్మినేని యదుకుల భూషణ్

   February 8, 2011 at 10:42 pm

   Reply

   సమీక్షను కళాఖండంగా మార్చగలడు బోర్హేస్ అంటాడు బ్రాడ్ స్కీ . చిక్కల్లా ఇక్కడే వస్తుంది. అసలు ఏమాత్రం భావావేశం లేకుండా , అతని సమీక్షను శాంత చిత్తంతో సమీపిస్తే తప్ప అతను సూచించిన అర్థం మనకు స్ఫురించదు.నైపాల్ లాగు కుండ బద్దలు కొట్టడు బోర్హేస్. నేను ముందు నుంచి నేను సూచన అన్న పదాన్నే వాడుతున్నది ఇందుకే. నా పుస్తకంలో పుట 128 అని చెప్పినది అందుకే. అక్కడ విట్మన్ గురించి అతని అభిప్రాయం తెలుసుకోవడం చాలా అవసరం. ఒక వాక్యాన్ని పట్టుకొని నేను ఆ అభిప్రాయానికి రాలేదు. ఎన్నో చోట్ల చదివాకే ఈ అభిప్రాయాన్ని స్థిర పరచుకున్నాను. కేవలం అభిప్రాయ పరిధికి లోబడి మీకు ఒక సూచన చేశానంతే. ఇటువంటి భావ పరిణామాన్ని ఇస్మాయిల్ గారిలో కూడా గమనించాను. ఈ విషయం ఆయనతో నేను చర్చించాను కూడా.’దుఃఖాన్ని దిగులును కుర్రతనపు వికారాలుగా కొట్టి వేయడం’ అన్న బోర్హేస్ అభిప్రాయం ఇస్మాయిల్ కు నివాళి గా నేను రాసిన చివరి వ్యాసంలో ఉటంకించింది అందుకే. నేను పేర్కొన్న అభిప్రాయం (“సూటిగా చెప్పిన దానికన్నా సూచన ప్రాయంగా వెల్లడించినది..” ) మిమ్మల్ని చిన్న బుచ్చాలని కాదు చేసింది , బోర్హేస్ ను చదవడానికి అర్థం చేసుకోవడానికి అది ఎంతో అవసరం . అది నా పుస్తకంలోనిదే , ఇవాళ అనువదించి నేను రాయలేదిక్కడ. అలాగే , అది సంగ్రహితం అని స్పష్టంగా చెప్పాను కదా. ఆయన వంద పుటల్లో చెప్పింది నేను నాలుగు పేజీల్లో ఊదాలంటే , నా అభిరుచి మేరకు నేను బోర్హేస్ లో గమనించిన విలువైన విషయాలను సంక్షిప్తంగా రాయక తప్పదు. గద్యానువాదంలో నుడికారం పోకుండా పట్టుకు రావడానికి ప్రతి రచయిత కొన్ని పద్ధతులు అలవరచుకుంటాడు. అందులో భాగమే , మీరు మూలంలో లేనిది నేను రాశాను అనుకొంటున్నది. నా అనువాదాల్లో లోపాలగురించి రాయదలిస్తే నాకు అభ్యంతరం లేదు. అది అభిప్రాయ పరిధిని మించినది కనుక విడిగా మీరు ఒక వ్యాసమే రాయవచ్చు.అంతే కాకుండా ,నేను ఎందుకు ఆ అభిప్రాయానికి వచ్చాను అన్నది నాలుగు మాటల్లో చెప్పలేను. దానికి ప్రత్యేకించి ఒక వ్యాసమే అవసరం అవుతుంది. ఈ అభిప్రాయ వేదిక రవిశంకర్ కవిత్వం కోసం ఉద్దేశించినది , చర్చ అసందర్భం కాబట్టి , కానీ పాఠకులను దృష్టిలో పెట్టుకొని, ఆ అభిప్రాయం వెల్లడించినది నేనే కాబట్టి దాని బాధ్యత నాదే, కాబట్టి , వీలైన తక్కువ మాటల్లో విషయం విశదం చేసి తప్పుకొనే ప్రయత్నం చేశాను. అంతేకాక, మీకు చదివే అలవాటు ఉంది కాబట్టి , THIS CRAFT OF VERSE కు నేను చేసిన సంగ్రహానువాదం చదవమని చెప్పాను. దాని వల్ల నేను బోర్హేస్ ను ఎలా అర్థం చేసుకొన్నానో మీకు తెలిసి వస్తుంది. మీ అభిప్రాయాలను బట్టి , మీరు నేను చదవమన్నది చదివినట్టు లేరు, కాబట్టే, నేను ఏదో కాఫ్కా మీద స్థిరాభిప్రాయం ఏర్పరచుకొని ,దాన్నే బోర్హేస్ రచనల్లో చూస్తున్నాను అనుకొంటున్నారు. అలాంటిదేమీ లేదు. ఒక గొప్ప రచయిత రచనల గూర్చి మరొక గొప్ప రచయిత కాలం గడిచే కొద్దీ ఎలా ఆలోచిస్తాడు ..ఆ భావ పరిణామం నాకు ఆసక్తి గొలిపే విషయం. ఉదాహరణకు టాగోర్ కవిత్వాన్ని కీర్తించిన యేట్స్ తర్వాత కాలంలో ఎందుకు అతనికి విమర్శకుడిగా మారాడు ( అమర్త్య సేన్ వ్యాసం చదవండి ఆసక్తి గల వారు ) ..ఇలాంటి భావ పరిణామం రచయితలో , పాఠకునిలో నేను గమనించేది. కొ.కు తన రచనలను పాఠకులు చదివి పక్కన పడవేయాలి అనుకోవడం వెనుక ఉన్న ఆలోచన అదే. భావ పరిణామాన్ని అందరు రచయితలు ఒకేలా వెల్లడించరు.కాబట్టి ఇన్ని కష్టాలు.

   చెప్పడం మరిచాను , 1979 లోని వ్యాసం కాఫ్కా కథలకు బోర్హేస్ రాసిన కాదు కాదు dictate చేసిన ముందు మాట. అతను అనేక సంభాషణల్లో వెల్లడించిన విషయాల వెలుగులో చదివితే ఇందులో కూడా నేను చెబుతున్న భావ పరిణామం కనిపిస్తుంది. అయితే , అది ఉపన్యాసాల నాటికి స్థిరపరచుకొన్న అభిప్రాయాలకు కొనసాగింపే అని నా అభిప్రాయం.

   ఇక TLS లోని వ్యాసం చదవమనడానికి కారణం రాసినవాడు (Martin Schifino) బోర్హేస్ రచనలు (మూలంలో) ప్రతి ఒక్కటి చదివిన వాడు. పై పెచ్చు ఇద్దరిదీ ఒకే వూరు .ఆయన రాసిన ఒక వాక్యంతో అభిప్రాయం ముగిస్తాను:(A Complete Works exists in Spanish.Even this is incomplete). కాబట్టి , పరభాషా రచయితలు మంచు వెనుక ఉన్న కొండల లాంటి వాళ్ళు , స్వరూపం అవగతం చేసుకోవడం అంత సులువు కాదు.

   మీ అభిప్రాయాలు అతి దీర్ఘాలైనందున మీరు వ్యాస ప్రక్రియను ఎంచుకోవడం మేలు అని నా అభిప్రాయం. అభిప్రాయాలు వీలయినంత క్లుప్తంగా ఉండాలి. అయితే వ్యాస పరిమితి వేరు.,మీరు స్వేచ్చగా పలు చర్చలు /వాదాలు చేయవచ్చు. . ఇక, నా అభిప్రాయం కూడా పరిధులు దాటుతోంది.ఈ అసందర్భ చర్చను ఓపికతో అనుమతించిన పుస్తకానికి , ఎవరైనా పాఠకులు చదువుతూ ఉంటే వారికి నా కృతజ్ఞతలు.

4. 

   మెహెర్

   February 8, 2011 at 2:24 pm

   Reply

   @ తమ్మినేని యదుకుల భూషణ్

   మళ్ళీ అసలు వాక్యాల్ని మీకు సానుకూలంగా అనువదించి అసందర్భమైన చోటకు తీసుకొస్తున్నారనిపిస్తోంది (ఉదాహరణకు, ఇక్కడి “శుష్క వాదాల కన్నా” అనే మాట మీ సొంతమే తప్ప, దాని మూలమైన పదం అక్కడ విట్మన్ మాటల్లో ఏదీ లేదు). అసందర్భమైన ఉటంకింపులు, అనువాద వక్రీకరణలూ మూల రచనల గౌరవాన్ని తక్కువ చేయటమే. అక్కడ బోర్హెస్ మాట్లాడుతున్నది కవిత్వం గురించి. కవి “రాబర్ట్ ఫ్రాస్ట్‌” పంక్తుల్ని ఉదాహరణగా తీసుకుని కవిత్వంలో ఏదైనా సూటిగా నిర్థారించి చెప్పడం కంటే, సూచనప్రాయంగా చెప్పి వదిలేయడం ఎక్కువమంది అంగీకారాన్ని పొందుతుందంటున్నాడు. తర్కానికీ, వాదానికీ వచ్చేసరికి మాత్రం సూటిదనమే కదా ప్రాణం. అయినా నిజానికి మన మధ్యనున్నది వాదం కూడా కాదు. బోర్హెస్ కాఫ్కా రచనల్ని కొట్టిపారేసాడన్నారు. ఎక్కడో చెప్పమన్నాను. మీరు అనుకున్నది చూపించారు. అర్థం చేసుకోవడంలో తడబాటు మీకు అలా అనిపింపజేసివుంటుందని తెలిపే ప్రయత్నం చేసాను. బోర్హెస్ సమకాలీన ప్రపంచతత్త్వానికి దిగులుపడుతున్నాడే తప్ప, కాఫ్కాని ఎక్కడా విమర్శించలేదని చూపించాను. ఇక మీ పై అనువాదానికి అసలు ప్రతి ఇది:

   Because Frost has attempted something very daring here. We have the same line repeated word for word, twice over, yet the sense is different. “And miles to go before I sleep”: this is merely physical – the miles are miles in space, in New England, and “sleep” means just that – “go to sleep.” The second time, we are made to feel that the miles are not only in space but in time, and that “sleep” means “die” or “rest.” Had the poet said so in so many words, he would have been far less effective. Because, as I understand it, anything suggested is far more effective than anything laid down. Perhaps the human mind has a tendency to deny a statement. Remember what Emerson said: arguments convince nobody. They convince nobody because they are presented as arguments. Then we look at them, we weigh them over, and we decide against them.

   But when something is merely said or – better still – hinted at, there is a kind of hospitality in our imagination. We are ready to accept it. I remember reading, some thirty years ago, the works of Martin Buber – I thought of them as being wonderful poems. Then, when I went to Buenos Aires, I read a book by a friend of mine, Dujovne, and I found in its pages, much to my astonishment, that Martin Buber was a philosopher and that all his philosophy lay in the books I had read as poetry. Perhaps I had accepted those books because they came to me through poetry, through suggestion, through the music of poetry, and not as arguments. I think that somewhere in Walt Whitman the same idea can be found: the idea of reasons being unconvincing. I think he says somewhere that he finds the night air, the large few stars, far more convincing than mere arguments.

   పైన బోల్డు చేసిన వాక్యాలు మీరు అనువదించినవి. కానీ అక్కడ విషయమంతా వాటి చుట్టూతావున్న వాక్యాల్లోనే వుంది కదా. విషయాన్ని వదిలేసి అక్కడి రెటోరిక్‌ని మాత్రం నరుక్కు తెచ్చి ఉదహరించడం మొదలుపెడితే ఏ వాక్యాల్తోనయినా ఏదైనా చెప్పించవచ్చు. ఒకవేళ సూటి వాక్యంలో మీరు అన్నారు గనుక నేను స్వీకరించలేదు అన్నది మీ భావమైతే, లేనిదాన్ని సూటిగా చెపినంత మాత్రాన వున్నదయిపోదు కదా!

   చాలాసార్లు మనలో ముందే పేరుకుపోయివున్న స్థిరాభిప్రాయాలు మనం చదివేవాటి సారాన్ని కూడా వక్రీభవింపజేస్తాయి. బహుశా కాఫ్కా పట్ల అలాంటి పేరుకుపోయిన భావనే ఏదో బోర్హెస్ మాటల్లో మీకు “కాఫ్కా రచనల్ని కొట్టిపారే”యడమన్నదాన్ని చూపించివుంటుంది.

   నిజానికి ఇదంతా పెద్ద విషయం కాదేమో. మీరు వేరే మాట చెప్తూ ఒక ఉదాహరణగా ఈ మాటన్నారంతే. బోర్హెస్ అలా ఎక్కడన్నాడో తెలుసుకోవాలన్న కుతూహలం నన్ను కొంత ప్రేరేపించింది. అంతకన్నా ముఖ్యకారణం మరొకటి. కాఫ్కా గురించి తెలియని వాళ్లకూ, మీ మాటల్ని ముందువెనకలు తరచక ముఖతః తీసుకునేవాళ్లకూ, లేదా బోర్హెస్‌ని అథారిటీగా స్వీకరించేవాళ్లకూ కాఫ్కా కానివాడైపోతాడు కదా. అయినా, వానిటీల్ని పక్కన పెట్టగలిగితే, సాహిత్యంలో ఏదీ చిన్న విషయం కాదు కదా.

5. 

   తమ్మినేని యదుకుల భూషణ్

   February 8, 2011 at 10:34 am

   Reply

   ” సూటిగా చెప్పిన దానికన్నా సూచన ప్రాయంగా వెల్లడించినది బాగా తలకెక్కుతుంది.
   సూటి వాక్యాలను స్వీకరించదు మనసు. ఎమర్సన్ ఏమన్నాడు ? ‘ వాదాలతో ఎవరినీ
   ఒప్పించలేవు’. వాదాన్ని తిరగా బోర్లా వేసి, పరిశీలించి తిరిగి వాటికి విరుద్ధంగా వెళతాము.
   అలా కాకుండా , మామూలు మాటలు, సూచనగా చెప్పినవి మరింత సులువుగా మనసుకు పడతాయి విట్మన్ ఎన్నడో అన్నాడు.. శుష్క వాదాల కన్నా – రాత్రి వీచే గాలి,
   పెద్దగా ప్రకాశించే తారలు మన చిత్తాన్ని తేలికగా ఆకట్టు కొంటాయి.”

   This Craft of Verse – Jorge Luis Borges (1899-1986) అన్న ఉపన్యాస సంకలనం నుండి ‘కవిత్వమంటే ‘ అన్న శీర్షికన సంగ్రహితం .

6. 

   మెహెర్

   February 8, 2011 at 2:01 am

   Reply

   వివరణకు కృతజ్ఞతలు!

   “దుఃఖాన్ని దిగులును కుర్రతనపు వికారాలుగా కొట్టి వేయడం” Borges వ్యక్తిత్వంలో వచ్చిన మార్పు.

   మీ పై వాక్యాన్ని బట్టి చూస్తే ఈ ఉపన్యాసాల కాలంనాటికి (1967-68) బోర్హెస్ వ్యక్తిత్వంలో క్రమేణా వచ్చిన మార్పు వల్ల కాఫ్కా రచనల్లోని దిగులునీ, ఫలితంగా కాఫ్కా రచనల్నీ, కుర్రతనపు వికారాలుగా కొట్టివేసి ముందుకు సాగిపోయాడని చెప్పబోయినట్టు తోస్తోంది. నా ముందు కామెంట్‌‍లో నేను ఉదహరించిన — కాఫ్కాను మెచ్చుకుంటూ బోర్హెస్ అన్న — మాటలు అటుతర్వాతి కాలానివే (1979). అయితే అది కాదు నా ప్రస్తుత వాదన. మీ వివరణ మొత్తంలో నా కామెంట్‌లోని ప్రశ్నకు సంబంధించిన భాగం ఇది:

   The Telling of the Tale అన్న ఉపన్యాసంలో కాఫ్కా మీద ఆయన వెలిబుచ్చిన అభిప్రాయం ఇది. […] ‘కాఫ్కా రచనల్లో ఆనందమే లేదు. ఒక వేళ జీవితానందాన్ని కీర్తించే రచన చేసినా ఇతరులు అతను సత్యానికి కట్టుబడి ఉన్నాడు అనుకునే వారు కాదు. అందుకే కాఫ్కా తన పుస్తకాలను నాశనం చేయమని చెప్పాడు. (బెర్నార్డ్ షా , చెస్టర్ సన్ ల కన్నా కాఫ్కా తక్కువ స్థాయి రచయిత అన్నది Borges అభిప్రాయం ) ‘ ఈ సందర్భాన్ని సూచించేది నా ‘కొట్టి పారవేయడం’.

   మీరు చెప్తున్న The Telling of the Tale అనే ఉపన్యాసం నేను చదివాను. పై కొన్ని వాక్యాల్నీ ఉదహరించి అందులో కాఫ్కాని బోర్హెస్ కొట్టిపారేసాడని చెపుతున్నారు. ఉపన్యాసపు మొత్తం ఉద్దేశాన్ని దృష్టిలోకి తీసుకుంటే, ఆకళింపు చేసుకోవడంలో బోల్తా పడితే తప్ప, మనకు యిందులో కాఫ్కాని కొట్టిపారేయడమన్నది ఎక్కడా కనిపించదు. బోర్హెస్ ఉపన్యాసపు విస్తృత లక్ష్యమేమంటే, మానవాళి చరిత్ర గతిలో కథ చెప్పడమనే కళ మహాకావ్యాల (epics) ఉద్భవం నుంచీ మొదలుకొని ఎన్నెన్ని మలుపులు తిరుగుతూ ఏయే మజిలీలు చేరుకుందో సమీక్షించడమూ, నవలా ప్రక్రియకి కాలం చెల్లిందన్న సంగతి గుర్తుచేయడమూ, ఈ సందర్భంగా మరలా మహాకావ్యాల పునరుద్భవాన్ని ఆశగా ఆకాంక్షించడమూను. క్లుప్తంగా ఈ మొత్తం ఉపన్యాసాన్ని మహాకావ్యాల మీద బోర్హెస్ నొస్టాల్జియాగా చెప్పుకోవచ్చు:

   If this could be achieved, if we could go back to the epic, then something very great would have been accomplished. […] I have been thinking about the subject only rather late in life; and besides, I do not think I could attempt the epic (though I might have worked in two or three lines of epic). This is for younger men to do. And I hope they will do it, because of course we all feel that the novel is somehow breaking down.

   ఒడిస్సీ, ఇలియడ్ లాంటి ప్రాచీన మహాకావ్యాల్లో కవిత్వ రూపంలో కథ చెప్పడమనే లక్షణాన్ని ఆయన మళ్ళీ రావాలని కోరుకుంటున్నాడు:

   And if along with the pleasure of being told a story we get the additional pleasure of the dignity of verse, then something great will have happened. Maybe I am an old-fashioned man from the nineteenth century, but I have optimism, I have hope; and as the future holds many things – as the future, perhaps, holds all things – I think the epic will come back to us. I believe that the poet shall once again be a maker. I mean, he will tell a story and he will also sing it.

   ఇలా ఆయన ఉపన్యాస లక్ష్యం విశదమయ్యింది కాబట్టి, ఇపుడు మీరు కాఫ్కాని “కొట్టిపారేశాడంటు”న్న భాగానికొద్దాం. నిజానికి బోర్హెస్ కొట్టి పారేస్తుంది కాఫ్కాని కాదు. అసలు ఆయనక్కడ దేన్నీ కొట్టిపారేయటం లేదు కూడా. మహాకావ్యాలు పుట్టినప్పటి కాలంలో ప్రజలకు జీవితానందం పట్లా అంతిమ సాఫల్యం పట్లా నమ్మకం వుందనీ, అది ప్రస్తుత కాలంలో ప్రజలకు లేదనీ చెప్తున్నాడు. ఆ వాతావరణం లేకపోవడం వల్ల ఇక మహాకావ్యాలు రాకపోవచ్చని తీర్మానిస్తున్నాడు. దేవుడు చనిపోయాకా (నీషే తర్వాత), విలువల గోపురాలు విరిగి, ఆదర్శాల హారతులు ఆరిపోతున్నపుడు, నిర్భయంగా నిలవటానికి ఏ నెలవూ లేని వాతావరణంలోకి మనిషి నెట్టివేయబడినపుడు, సహజ పరిణామంగా ఎలాంటి రచనలు పుడతాయో చెప్తూ కాఫ్కా రచన “ద కాసల్”ని ఉదహరించాడు. అంతేకాదు, ప్రక్కనే తాను ఆరాధించే మరో రచయిత హెన్రీ జేమ్స్ రచన “ది ఆస్పెర్న్ పేపర్స్”నీ ప్రస్తావించడం మీరు గమనించాలి. ఈ విషయం ఆంగ్ల ప్రతిలో విశదంగానే వున్నా, అనువదించాలనిపించి చేసాను:

   ఆధునిక నవలా ప్రక్రియను ప్రాచీన మహాకావ్యాలకు శిథిల రూపంగా తీసుకోవచ్చనిపిస్తుంది, జోసెఫ్ కోన్రాడ్, హెర్మన్ మెల్‌విలె లాంటి రచయితలు ఉన్నప్పటికీ. ఎందుకంటే నవల మూలాలు ప్రాచీన మహాకావ్యాల ప్రాభవం వైపే సూచిస్తాయి.

   నవల, మహాకావ్యాల గురించి మనం ఆలోచిస్తే, రెంటి మధ్యా ప్రధాన భేదం వాటిలోని పద్యానికీ గద్యానికీ మధ్యనున్న భేదం మాత్రమే అనిపిస్తుంది. ఒక విషయాన్ని పాడటానికీ, చెప్పటానికీ మధ్య భేదమే వాటి మధ్యనున్న బేధమనిపిస్తుంది. కానీ రెంటి మధ్యా ఇంతకన్నా పెద్ద తేడానే వుందనుకుంటాను. మహాకావ్యంలోని ముఖ్యాంశం ఒక నాయకుడు – మనుషులందరికీ ఆదర్శంగా నిలబడగలిగే ఒక మనిషి. మరి నవలల విషయానికొస్తే, మెంకెన్ సూచించినట్టు, చాలా నవలలు మనిషిని శకలాలు చేయడం మీదే, పాత్రని శిథిలం చేయడం మీదే ఆధారపడివుంటాయి.

   ఇది మరో ప్రశ్నకు మనల్ని చేరుస్తుంది: ప్రస్తుతకాలంలో ఆనందాన్ని గురించి మనం ఏమనుకుంటున్నాం? వైఫల్యాన్ని గురించీ, విజయాన్ని గురించి మన ఆలోచనలేమిటి? ఈనాడు ప్రమోదాంతాలనేవి ప్రజల ముచ్చట తీర్చడానికేనని చాలామంది భావిస్తారు, లేదా అది వ్యాపార సూత్రమనుకుంటారు; కృతకమని నమ్ముతారు. అయినప్పటికీ, కొన్ని శతాబ్దాల పాటు మనుషులు ఆనందాన్ని, విజయాన్ని నిబద్ధతతో నమ్మగలిగారు. వైఫల్యపు విలువనూ అంగీకరించారు. ఉదాహరణకు, అతి ప్రాచీనమైన కథల్లో ఒకటైన “గోల్డెన్ ఫ్లీస్” గురించి పూర్వులు కథలుగా చెప్తున్నపుడు, కథ పూర్తయ్యేసరికి నిధి లభ్యమవుతుందన్న ఎరుక ప్రారంభం నుంచీ పాఠకులకూ శ్రోతలకూ వుండేట్టు చెప్పేవారు.

   ఈనాటికొచ్చేసరికి, ఒక సాహసకృత్యం మొదలయిందంటే అది వైఫల్యంతో ముగుస్తుందన్నది మనకు ముందే తెలిసిపోతుంది. నేను మెచ్చే ఉదాహరణే ఒకటి తీసుకుంటే, మనం “ద ఆస్పెర్న్ పేపర్స్” చదువుతున్నపుడు, కథలో ఆ పేపర్లు ఎప్పటికీ లభ్యం కావన్నది మనకు ముందే తెలిసిపోతుంది. మనం ఫ్రాంజ్ కాఫ్కా “ద కాసల్” చదువుతున్నపుడు, కథానాయకుడు ఎన్నటికీ కాసల్ [కోట] లోనికి చేరుకోలేడన్నది మనకు ముందే తెలిసిపోతుంది. దీనర్థం ఏమంటే, మనం ఆనందాన్నీ సాఫల్యాన్నీ మనస్ఫూర్తిగా నమ్మలేము. ఇది మన కాలపు దౌర్భాగ్యాల్లో ఒకటి. కాఫ్కా తన పుస్తకాలు నాశనం చేయమని కోరుకున్నపుడు అతను ఇదే భావనతో వుండి వుంటాడని నేననుకుంటాను: నిజానికి అతను ఒక ఆనందమయమైన, విజయస్ఫూర్తి వున్న పుస్తకం రాయాలనుకున్నాడు, అది తన వల్ల కాదనీ భావించాడు. ఆయన రాయగలిగేవాడే, కానీ, పాఠకులు ఆయన నిజం చెప్పటం లేదని భావించివుండేవారు. వాస్తవ పరిస్థితులు చెప్పే నిజం కాదు, ఆయన కలల్లో కన్పించే నిజం.

   [One is almost tempted to think of the novel as a degeneration of the epic, in spite of such writers as Joseph Conrad or Herman Melville. For the novel goes back to the dignity of the epic.

   If we think about the novel and the epic, we are tempted to fall into thinking that the chief difference lies in the difference between verse and prose, in the difference between singing something and stating something. But I think there is a greater difference. The difference lies in the fact that the important thing about the epic is a hero – a man who is a pattern for all men. While, as Mencken pointed out, the essence of most novels lies in the breaking down of a man, in the degeneration of character.

   This brings us to another question: What do we think of happiness? What do we think of defeat, and of victory? Nowadays when people talk of a happy ending, they think of it as a mere pandering to the public, or they think of it as a commercial device; they think of it as artificial. Yet for centuries men could very sincerely believe in happiness and in victory, though they felt the essential dignity of defeat. For example, when people wrote about the Golden Fleece (one of the ancient stories of mankind), readers and hearers were made to feel from the beginning that the treasure would be found at the end.

   Well, nowadays if an adventure is attempted, we know that it will end in failure. When we read – I think of an example I admire – The Aspern Papers, we know that the papers will never be found. When we read Franz Kafka’s The Castle, we know that the man will never get inside the castle. That is to say, we cannot really believe in happiness and success. And this may be one of the poverties of our time. I suppose Kafka felt much the same when he wanted his books to be destroyed: he really wanted to write a happy and victorious book, and he felt that he could not do it. He might have written it, of course, but people would have felt that he was not telling the truth. Not truth of facts but the truth of his dreams.]

   “కాఫ్కా రచనల్లో ఆనందమే లేదు. … అందుకే కాఫ్కా తన పుస్తకాలను నాశనం చేయమని చెప్పాడు” అన్న మీ అనువాదం అసలు విషయాన్ని మరుగుపరుస్తుంది. రచన విలువ నిర్దేశించేది అందులో ఆనందమూ, ఆశావాదమూ అని బోర్హెస్ ఎపుడైనా అనుకున్నాడని నేననుకోను. చెస్టర్‌టన్ను మినహాయిస్తే, బోర్హెస్ మెచ్చే ఎడ్గార్ అలెన్ పో, రాబర్ట్ లూయీ స్టీవెన్‌సన్, థామస్ డిక్వెన్సీ మొదలైన రచయితల రచనల్లో ఆనందమూ లేదు, ఆశావాదమూ లేదు. అవి ఆయన ప్రమాణాలు కావు. మహాకావ్యాలు పుట్టని ప్రస్తుత పరిస్థితులకు దిగులుపడుతూ, అలాంటి పరిస్థితుల పర్యవసానమైన రచనల్ని కొన్నింటిని ఉదహరించదలచి, హెన్రీ జేమ్స్‌ రచన ఒకటీ కాఫ్కా రచన ఒకటీ పేర్కొన్నాడంతే. ఇక్కడ కాఫ్కా రచనల్ని తీసిపారేయడమన్న ప్రశ్నే రాదు.

   (బెర్నార్డ్ షా , చెస్టర్ సన్ ల కన్నా కాఫ్కా తక్కువ స్థాయి రచయిత అన్నది Borges అభిప్రాయం )

   Here he [Borges] shows affinities with Walter Benjamin and Franz Kafka (the latter of whom he considered a lesser writer than G.B. Shaw or G.K. Chesterton)… ~ “This Craft of Verse”

   చెస్టర్‌టన్‌తో పోల్చాల్సి వస్తే బోర్హెస్ ఎవరికైనా తక్కువ మార్కులే వేస్తాడు. ఆ అభిమానం అలాంటిది. నిజానికి చెస్టర్‌టన్‌కి కాఫ్కా కూడా అభిమానే. అది కూడా ఆయన రచనల పట్ల కన్నా, వాటిల్లోని ఆశావాదం పట్లనే ఎక్కువనిపిస్తుంది. చెస్టర్‌టన్ గురించి కాఫ్కా మాటలు:

   “He is so happy, that one might almost believe he had found God”

   అలాగే ఆనందమనేది దేవునిపై విశ్వాసానికి పర్యవసానమా అన్న ప్రశ్నకి కాఫ్కా సమాధానం:

   “…in such a godless time one must be happy. It is a duty.”

   ఇక బోర్హెస్ టాగోర్ గురించి ఏమనుకున్నాడూ, అసలు ఏమైనా అనుకున్నాడా, అన్న విషయంలో నాకు ఏ పేచీ లేదు. బోర్హెస్ ఎక్కడా కాఫ్కా రచనల్ని కొట్టిపారేయలేదన్నదే నేను చెప్పదల్చుకున్నది.

   TLS సంచిక వివరాలకు థాంక్స్!

7. 

   తమ్మినేని యదుకుల భూషణ్

   February 7, 2011 at 5:42 pm

   Reply

   మొట్ట మొదట మీరు గుర్తుంచుకోవలసినది Borges సమగ్ర సంకలనం ( ఏ ప్రక్రియలోనైనా , మరీ ముఖ్యంగా వ్యాసాలు ) ఇంత వరకు రాలేదు. మీరు ఉటంకించిన దాన్ని బట్టి మీ దగ్గర ఉన్నది Selected Non-Fictions( 1999, Eliot Weinberger) అని తెలుస్తూనే వుంది. ఆయన శత జయంతి (1999) సందర్భంగా వచ్చిన పుస్తకాల్లో అది ఒకటి. ( అది అసమగ్రమని ఆ పుస్తకం ముందుమాటలో స్పష్టంగా పేర్కొన్నారు కదా )కాఫ్కా మీది ఆ వ్యాసం కూడా అందులోదే. వ్యాసం రాసే నాటికి (1951 )ఆయనకు కంటిచూపు పూర్తిగా పోలేదు. 1956 లో ఆయనకు అంధత్వం సంప్రాప్తించింది. (తర్వాత ఆయన ఎక్కువ కవిత్వం రాశారు. వ్యాసాలు ముట్టుకోలేదు.) అప్పటికే ఆయన కీర్తి దిగంతాలకు వ్యాపించింది. ఆయన మరణించేదాకా (1986 ) , అంటే దాదాపు మూడు దశాబ్దాలు ఆయన ఉపన్యాసాల కోసం జనాలు ఎగబడే వారు. Norton Lectures (1967-68) లో భాగంగా The Telling of the Tale అన్న ఉపన్యాసంలో కాఫ్కా మీద ఆయన వెలిబుచ్చిన అభిప్రాయం ఇది. ఆ సందర్భంలో ఆయన చెప్పిన వాక్యం ” we do not really believe in happiness and this is one one of the poverties of our time” చాలా ప్రసిద్ధి గాంచింది. ‘కాఫ్కా రచనల్లో ఆనందమే లేదు. ఒక వేళ జీవితానందాన్ని కీర్తించే రచన చేసినా ఇతరులు అతను సత్యానికి కట్టుబడి ఉన్నాడు అనుకునే వారు కాదు. అందుకే కాఫ్కా తన పుస్తకాలను నాశనం చేయమని చెప్పాడు. (బెర్నార్డ్ షా , చెస్టర్ సన్ ల కన్నా కాఫ్కా తక్కువ స్థాయి రచయిత అన్నది Borges అభిప్రాయం ) ‘ ఈ సందర్భాన్ని సూచించేది నా ‘కొట్టి పారవేయడం’. “దుఃఖాన్ని దిగులును కుర్రతనపు వికారాలుగా కొట్టి వేయడం” Borges వ్యక్తిత్వంలో వచ్చిన మార్పు.(ఈ సందర్భం ఇంకా బాగా అర్థం కావాలి అంటే ఈ ఉపన్యాసాలు మీరు చదివి ఉండాలి. దీని సంగ్రహానువాదానికి నా విమర్శ పుస్తకం తిరగేయండి ,పు.128 ) ‘టాగోర్ మీద కూడా ఆయన రాసింది విమర్శ కాదు.మీరు జాగ్రత్తగా ఆ వ్యాసం చదివితే. కాబట్టి, కొసన మీరు రాసిన వాక్యం నేను చెప్పదలచుకున్న సందర్భానికి పొసగదు. .ఇక పోతే , ఇటీవల Borges సాహిత్యం మీద వచ్చిన మంచి సమీక్ష కోసం TLS జనవరి 21 సంచిక చదవండి.

8. 

   మెహెర్

   February 6, 2011 at 1:08 pm

   Reply

   @ తమ్మినేని యదుకుల భూషణ్

   “ఈ సందర్భంగా అర్జెంటీనా కవి Borges గురించి తెలుసుకోవడం మనకు లాభిస్తుంది. Borges కవి, కథకుడు వెరసి గొప్ప సమీక్షకుడు ; ఆయన కాఫ్కా రచనలను కొట్టి పారేస్తాడు. అలాగే టాగోర్ కవిత్వంలో రూప పరమైన ఇబ్బందులను ఏకరువు పెడతాడు.”

   Just a curious aside, quite out-of-place too (for the benefit of uninformed bystanders 🙂 ):

   Where did Borges ever dismiss Kafka’s writings outright?—as this statement in your 4th comment to “oori chivara” book review implies. I have the complete non-fiction works of Borges with me, and I read online whatever I could find by him. On the contrary, like many of Kafka’s readers, Borges was quite enticed by Kafka’s queer genius. He even wrote an essay titled “Kafka and His Precursors”. And whenever he mentioned the German author, he has only nice things to say. For example, some excerpts from one of his book reviews:

   “I will never forget my first reading of Kafka in a certain professionally modern publication in 1917 […] an apologue signed by one Franz Kafka seemed to my young reader’s docility inexplicably insipid. After all these years, I dare to confess my unpardonable literary insensibility: I saw a revelation and did not notice it. […] The most unquestionable virtue of Kafka is the invention of intolerable situations. A few lines are enough to indelibly demonstrate. For example: ‘The animal seizes the whip from the hand of its master and beats him in order to become the master and doesn’t realize that this is nothing but an illusion produced by a new knot in the whip.’ […] Thus the right to maintain that this present compilation of stories fully allows to take the measure of such an extraordinary writer.” — 1979

   May be what you have read is just an instance.

   On the other hand, yes, his denouncement of Tagore is complete to the hilt. Again, from one of his reviews:

   “Tagore is incorrigibly imprecise. In his thousand and one lines there is no lyric tension and not the least verbal economy. In the prologue he states that one ‘has submerged oneself in the depths of the ocean of forms.’ The image is typical of Tagore; it is typically fluid and formless […]”

   Actually your statement should have been the other way around: Borges dismissed Tagore’s writings; and, if at all, he must have found absurd the mythical reverence allotted to Kafka by the existentialist academia. (I sense it in his attitude towards Kafka.)

9. 

   తమ్మినేని యదుకుల భూషణ్

   February 4, 2011 at 10:02 am

   Reply

   రవిశంకర్ అన్నారు..
   ధన్యవాదాలు. హైదరాబాదులో ఈ పుస్తకం నవోదయా బుక్ హౌస్ లో దొరుకుతుంది. రెండో పాత్ర, వేసవి వాన కాపీలు ఈ క్రింది అడ్రసుకి సంప్రదించి కూడా పొందవచ్చు :

   V.Phaneendra
   G2 Indra Heritage Apartments
   Ashok Nagar Extn
   Hyderabad-500020
   Phone 040)27671494

10. 

    sravana

    February 3, 2011 at 1:11 pm

    Reply

    namskaralu..
    chala bagundi ee pustakam..me vyasam ee pustakanni nenu tappakunda konela chestundi..meku velyte ee pustakam ekkedeka labhyamavtundo telupagalaru..

    dhanyavaadaalu..