మహాభారతానికి ఒక పంచనామా – పర్వ

ప్రసిద్ధ కన్నడ రచయిత ఎస్.ఎల్.భైరప్ప గారి ‘పర్వ’ నవల చదవడానికి నాకు ప్రేరణ కలిగించింది కత్తి మహేష్ కుమార్ గారి ఈ టపా. పుస్తక సమీక్షలు నాకు కొత్త కాబట్టి సమీక్షించే సాహసం చెయ్యకుండా పుస్తకం చదివాకా నాకు కలిగిన అభిప్రాయాలేవో నిజాయితీగా చెప్పడం మాత్రమే చేస్తాను.

మహాభారత కథ చదివిన/తెలిసిన ఆలోచనాపరులెవ్వరికైనా అనేక ప్రశ్నలు కలగడం సహజం. మచ్చుకి –
పాండవులు దేవతల వరం వల్ల పుట్టినవారా? (immaculate conception?)
ద్రౌపది అయోనిజా? యజ్ఞకుండం లోంచి పుట్టిందా?
వస్త్రాపహరణ సమయంలో ద్రౌపదికి అక్షయ వస్త్రాలనిచ్చి కృష్ణుడు మహిమ చూపించాడా?
అస్త్రాలు అంటే ఏమిటి?
శాపాలు నిజంగా జరుగుతాయా?
గాంధారికి వందమంది పిల్లలు కలగడం సాధ్యమేనా?
కృష్ణుడు రాయబార సమయంలో విశ్వరూపం చూపించాడా?
లక్షలమంది ఒకచోట చేరి యుద్ధం చెయ్యడం ఆ కాలంలో సాధ్యపడిందా? వాళ్ళకి ఆహారం, కాలకృత్యాలూ గట్రా ఎలా కుదిరి ఉంటాయి?
అతి వృద్ధుడైన భీష్ముడు యుద్ధం ఎలా చేశాడు? అతనికి నిజంగా స్వచ్ఛంద మరణం ఉందా? ఒంటికి గుచ్చుకున్న బాణాలే అతనికి నిజంగా పడక అయ్యాయా? సెప్టిక్ అవకుండా గాయాలతో అన్నాళ్ళు ఎలా ఉన్నాడు?

ఇటువంటి ప్రశ్నలు పుట్టలు పుట్టలుగా పుట్టుకుని వస్తాయి – కొంచం ఆలోచించడానికి సాహసించేవాళ్ళకి. ఈమాత్రం ఆలోచించగలిగినవాళ్ళకి Occam’s razor గురించి తెలిసే ఉంటుంది. నమ్మడానికి కష్టంగా అనిపించే  అంశాలని విశ్లేషించడానికి ఈ రేజర్ని వాడ్డం బుద్ధిజీవులకి మంచి సరదాని ఇస్తుంది. పైన చెప్పిన ఏ ప్రశ్ననైనా తీసుకోండి. దానికి వీలైనన్ని సమాధానాల్ని ఆలోచించండి. వాటిల్లో అతి తక్కువ ఊహాగానాలతో, సరళంగా ఉన్న సమాధానాన్ని ఎన్నుకోండి. అలా ఎంపిక చేసుకోడమే Occam’s razor ని ఉపయోగించడం అంటే.

ఉదాహరణ –
వివరించాల్సిన అంశం: మానవుల కలయిక లేకుండానే దైవాంశతో గర్భం కలగడం (immaculate conception)
వివరణ 1: దేముడి దయ ఉంటే సాధ్యమే.
వివరణ 2: దైవాంశతో గర్భం కలిగిందని చెప్తున్న వ్యక్తి బహుశా అత్యాచారానికి గురై ఉంటుంది. తనవాళ్ళ దగ్గర దైవాంశ అని అబద్ధం చెప్పి ఉంటుంది.

ఈ రెండు వివరణల్లోనూ రెండోది చాలా సరళమైనది కాబట్టి Occam’s razor ప్రకారం రెండోదే అంగీకారయోగ్యం అవుతుంది.

ఇప్పుడు సరదా ఉన్నవాళ్ళెవరైనా మహాభారతం గురించి మీకు పుట్టిన ప్రశ్నలన్నిటికీ ఈ రేజర్ని ఉపయోగించి సమాధానాలు వెతకండి. తర్వాత ‘పర్వ’ నవల చదువుకోండి. మీ సమాధానాలనీ నవల్లోని విషయాల్నీ పోల్చి చూసుకోండి. పెద్దగా ఆశ్చర్యం కలగదు! ‘అలాంటప్పుడు, ఈ మాత్రం సమాధానాలు మేం ఆలోచించుకోలేమా, దానికోసం ఈ నవల ఎందుకు చదవాలి’ అంటే – సరే, మనకు ఇప్పటివరకు తెలిసిన చరిత్ర జ్ఞానం ప్రకారం మీరు మహాభారతాన్ని అర్థం చేసుకోడానికి ఎప్పుడైనా ప్రయత్నించారా? ఆర్యులంటే ఎవరు? వాళ్ళ సంస్కృతి ఏమిటి? వాళ్ళు ఏం తినేవారు? ఏం తాగేవారు? వాళ్ళ నమ్మకాలు ఏమిటి? వాళ్ళలో కుల వ్యవస్థ ఉందా? సూత కులం అంటే ఏమిటి? ఎలా పుట్టింది? రాక్షసులు అంటే ఎవరు? దేవతలు, నాగులు, గంధర్వులూ అంటే ఎవరు? ఆర్య సమాజంలో వివాహాచారాలు, కట్టుబాట్లు ఎలా ఉండేవి? బహుభర్తృత్వం పాత సమాజాల్లో ఉండేదా?

ఈ ప్రశ్నలన్నిటికీ మీకు సమాధానం తెలిసినా  – ఈ చారిత్రక నేపథ్యంలో చిత్రించిన ఒక జీవన దృశ్యాన్ని (నవలని) ఎప్పుడైనా చదివారా? అదీగాక- అతి పరిచయమైన, అతి సన్నిహితమైన, మహాభారతం లాంటి మహోజ్జ్వల కథల్ని ఈ నేపథ్య చిత్రణలో చదివారా? చదవకపోతే తప్పకుండా చదవాల్సిన నవల ‘పర్వ’.

హేతువాద ఆలొచనా దృక్పథంతోనూ,ఈ చారిత్రికాంశాలతోనూ బొత్తిగా పరిచయం లేకుండా కేవలం మహాభారతం యొక్క ఉజ్జ్వలత్వంతో మాత్రమే మీకు పరిచయం ఉంటే మాత్రం ఈ నవల చదవడానికి మీరు గుండె దిటవు చేసుకోవాల్సిందే.

కానీ ఇవన్నీ మీకు బాగానే తెలిసి ఉంటే, ఈ నవల చదివాకా – ‘ఇందులో పెద్ద విషయం ఏముంది? ఈ మాత్రం లాజిక్కుల్ని ఉపయోగించి రామాయణ, భాగవతాల్ని కూడా నవలల్లాగా నేను రాయలేనా?’ అని మీరు అనేస్తే నేనూ మహాకవి శ్రీశ్రీ గారిలాగే, ‘శభాష్,తప్పకుండా రాయగలరు. అసలు ఏ రచన చదివినా ఇలా నేనెందుకు రాయలేను అనిపించడమే ఆ రచన గొప్పదనడానికి కొలమానం’ అంటాను. (శ్రీశ్రీ గారు ఒక కవి సమ్మేళనంలో కవిత చదివార్ట. అది విన్న కుర్రాడొకడు లేచి, ‘ఓస్, కవిత్వమంటే ఇంతేనా, ఈ మాత్రం నేను రాయలేనా?’ అన్నాట్ట.)

అదలా ఉంచితే, మహాభారత కథతో చిన్నతనం నుంచీ పరిచయం ఉన్న వ్యక్తిగా ఒక రెండు చిన్న పొరపాట్లు మాత్రం నాకు ఈ నవల్లో కనిపించాయి. (బహుశా నాదే పొరపాటు కావచ్చు. నేను సంస్కృత మహాభారతం చదవలేదు. పరిశోధనాత్మక దృష్టితో అసలు చదవలేదు.)
1. పాండవుల్లో అర్జునుణ్ణి మినహాయించి, మిగతా వాళ్ళెవరికీ ద్రౌపది తప్ప  వేరే భార్యలు లేరనడం పొరపాటు కావచ్చు. నాకు తెలిసినంతవరకు వాళ్ళందరికీ ఎవరి భార్యలు వారికి ఉన్నారు. ద్రౌపది మాత్రమే ఉమ్మడి భార్యా, పట్టమహిషీను.
2. వ్యాసుడి తాతగారు వశిష్ఠుడు కాదు, శక్తి మహర్షి. ఆ శక్తి మహర్షి తండ్రి వశిష్ఠుడు. అంటే వ్యాసుడి ముత్తాత గారు వశిష్ఠుడు.
వీటిని కూడా పక్కనపెట్టండి.

‘పర్వ’ లోని పాత్రలూ, కథా మహాభారతానివే అయినా, మనకి చిరపరిచితమైన పాత్రలు కావవి. వాటి స్వభావాల్లో సమూలమైన మార్పులు కనిపిస్తాయి. పాండవులు సయోధ్య కలిగిన అన్నాదమ్ములు కారు. అలాగే కృష్ణ బలరాములూను. అందరూ భైరప్ప గారి కలం పోటుకి బలహీనపడిపోయి కనిపిస్తారు. కొంతమటుకు తట్టుకు నిలబడగలిగింది భీముడూ, కృష్ణుడూ మాత్రమే. (ద్రౌపదీ, కుంతీ కూడా పరవాలేదు.) మరీ దెబ్బతినిపోయింది ధర్మరాజూ, వ్యాసుడూ, మహాభారతానికి theme అయిన ‘ధర్మం’ అనబడే ఒక అయోమయపు భావనాను. వీళ్ళందర్లోకీ పాపం, వ్యాసుణ్ణి చూస్తే జాలి వేస్తుంది. ఇన్ని వేల (క్షమించాలి, వందల) సంవత్సరాలుగా ఒక జాతి ప్రజల  మనస్సుల్లో పూజలందుకుంటున్న ఆ మహానుభావుడు దీనాతిదీనంగా కనిపిస్తాడు. మనబోటి నాస్తికుల ప్రశ్నలకే దెబ్బతినిపోతాడు.

ప్రశ్నలంటూ పుట్టడం మొదలయ్యాకా ఎన్ని సమాధానాలు తెలిసినా ప్రశ్నలు మిగిలిపోతూనే ఉంటాయి. అలాగే నాకూ ఓ ప్రశ్న మిగిలిపోయింది, ‘పర్వ’ చదివాకా. పాతకాలపు వ్యక్తులంటే మనంత తార్కిక బుద్ధి కలిగినవారు కాదు. మనంత తెలిసినవారూ కాదు. కూపస్థ మండూకాలు. వాళ్ళ సిద్ధాంతాలూ, ఆదర్శాలూ మనకి పేలపిండీ, ఒడియాలూను. అయినా వాళ్ళు కొన్ని వందల సంవత్సరాలు కొన్ని తరాల ప్రజల్ని ప్రభావితం చెయ్యగలిగారు కదా. మరి మన ఆధునికుల ఊహా చిత్రాల్లో వాళ్ళు ఎందుకంత దీనంగా కనిపిస్తారా, అని. ఆఫ్టరాల్, ఈ రోజుల్లో గల్లీలో తిరిగే ఛోటా రాజకీయనాయకుడికి కూడా పెద్ద పరివారమూ, పలుకుబడీ, గొప్ప చైతన్యవంతమైన జీవితమూ ఉంటాయి కదా. చిన్నా, చితకా రచయితలకే అభిమాన సంఘాలూ, బిరుదులూ, శాలువాలూ ఉంటాయి కదా. మరి అప్పట్లో దేశాల్నేలిన రాజులూ, ఆదర్శ పురుషులని పేరుగాంచిన వాళ్ళూ, వేదాల్ని విభజించినవాళ్ళూ మరీ అంత దీనంగా బతికారంటారా? ఈ ప్రశ్నకీ కొన్ని సమాధానాలు ఊహించుకున్నాను.

1. వాళ్ళ జీవితాల్లోని ఉజ్జ్వలత్వం అబద్ధం. ఈ కథలన్నీ విజేతలు రాయించుకున్నవీ, భట్రాజు పొగడ్తలూను. లోకం గుడ్డిది కాబట్టి ఇంతకాలం ఇవి చెల్లుబాటయ్యాయి.
2. పూర్వకాలంలో కొంతమంది జనాలు ఒక స్ఫూర్తితో బతికారు. ఆ స్ఫూర్తే వాళ్ళ చుట్టూ ఉన్నవాళ్ళని ప్రభావితం చేసి తరతరాలుగా నిలిచిపోయింది. వాళ్ళ జీవితాలు legends అయిపోయి వాళ్ళ చుట్టూ మాయ,మంత్రాలు అల్లుకున్నాయి. వాటిని తొలగించేసినా ఇప్పటికీ ఆ స్ఫూర్తికి నష్టం కలగదు. ఆ స్ఫూర్తిని చంపుకోలేకే ఇప్పటికీ ఈ కథల్ని పట్టుకు వేళ్ళాడుతున్నాం.
3. దేవతలు భూమ్మీద సంచరించారు. వాళ్ళ కథలే ఇవి. ఇవన్నీ దైవలీలలు, మనకి అర్థం కావు. మనకి అర్థం కాకపోయినా వీటిని విశ్వసించాలి.
4. ఇదంతా అర్థం లేని చెత్త. దీనిమీద సమయం వృధా చేసుకోడం దండుగ.

పైన చెప్పిన సమాధానాలమీద కూడా  Occam’s razor ని ఉపయోగించాలి. అది ఎవరికివాళ్ళు చేసుకోవాల్సిన పని.

మొత్తానికి మహాభారతంలోని ‘ఆత్మ/స్ఫూర్తి’ గురించి పట్టించుకోకపోతే, ‘పర్వ’ చాలా గొప్ప నవల. అందులో తెలుసుకోవాల్సిన విషయాలు ఎన్నో ఉన్నాయి.

Details of the book:
Parva
Author: S.L.Bhyrappa
Flipkart Link – here.