నన్ను మార్చిన పుస్తకం!

వ్యాసం రాసినవారు: జె. యు. బి. వి. ప్రసాద్
*******

నేను ‘రామాయణ విషవృక్షం’ చదవడం మొదటి సారి ఎలా జరిగిందో చెప్పాలని వుంది. అప్పటికి రంగనాయకమ్మ గారి పుస్తకాలు స్వీట్‌ హోం, కూలిన గోడలు, బలిపీఠం, వగైరాల్ని పత్రికల్లో సీరియల్సుగా వచ్చినప్పుడు చదివాను, పక్కింటి వాళ్ళ పత్రికలు తెచ్చుకుని. కాకినాడలో వుండే వాళ్ళం ఆ రోజుల్లో. పత్రికలు కొనడానికి డబ్బు లేదు. బీయస్సీకి హైదరాబాదు వచ్చేశాము. పరిస్థితుల వల్ల దేముడిని అయిష్టపడుతున్న రోజులు. ఆ అయిష్టం కొద్దీ నాస్తికుడిగా అవ్వాలనే కోరిక. అక్కడా, ఇక్కడా శ్రీశ్రీ కవిత్వం చూడడం, ఏమీ తెలియకుండా వుద్రేకపడ్డం. అలాంటి అయోమయ పరిస్థితిలో వుండేవాడిని. హైదరాబాదు వచ్చిన యేణ్ణర్థం వరకూ పుస్తకాలు ఏమీ చదవలేదు. చిక్కడపల్లి లైబ్రరీకి వెళ్ళి టెక్స్ట్ పుస్తకాలు చదవడమే తెలుసు. ఇంటికి పుస్తకాలు తెచ్చుకోవాలంటే, పది రూపాయలో ఎంతో కట్టాలి. ఆ డబ్బు లేదు. నవలల సెక్షనుకి వెళ్ళే వాడిని కాను. పొద్దుణ్ణించీ సాయంకాలం వరకూ రిఫరెన్సు సెక్షనులో కూర్చుని నోట్సు రాసుకునే వాడిని. బీయస్సీ ఫైనలియర్‌ లోకి వచ్చాను. నల్లకుంటలో రామాలయం వెనకాల వుండే వాళ్ళం. సెంట్రల్ ఎక్సైజ్ కాలనీలో నరసింహ అని ఒక రాయలసీమ క్లాసుమేటు వున్నాడు. వాళ్ళక్కకి తిలక్‌నగర్‌ లైబ్రరీలో మెంబరు షిప్ వుంది. నిజానికి ఆమె అతని అక్క కూతురు. అతని కంటే పెద్దది. కూతురికి బిడ్డ పుట్టిన కొన్నేళ్ళ తర్వాత తల్లికి అతను పుట్టాడు. సిగ్గు పడేవాడు ఆ విషయం చెప్పుకోవడానికి. అక్క కూతురిని కూడా అక్క అనే చెప్పేవాడు ఫ్రెండ్సుతో. అతను అలా సిగ్గుపడ్డం సహజమే అనుకునే వాడిని. తర్వాత కాలంలో, రంగనాయకమ్మ గారి కథ, “అమ్మ” చదివాక, అర్థం అయింది అదెంత తప్పు విషయమో. అయినా అంత పెద్ద వయసులో పిల్లాడిని కని పెంచాలా అనిపించింది.

ఆ రోజుల్లో నరసింహ నాకు ఒక రోజు, “రామాయణ విషవృక్షం” మొదటి భాగం ఇచ్చాడు. ఒక్క రోజు మాత్రమే టైం ఇచ్చాడు. మర్నాడు లైబ్రరీలో తిరిగి ఇచ్చెయ్యాలన్నాడు.ఆ రోజుల్లో దేముడికి వ్యతిరేకంగా, వ్యక్తిగత సమస్యల వల్ల, ఏదో తెలివితక్కువగా మాట్టాడుతూ వుండేవాడిని. అలా మాట్టాడతానని ఆ పుస్తకం ఒక్క రోజు కోసం ఇచ్చాడు నాకు. చదవడం మొదలు పెట్టాను. నాకు తెలియని విషయాలూ, వూహకి అందని విషయాలూ, చాలా వున్నాయని అర్థం అయింది. పుస్తకం లోని తర్కం హత్తుకుపోయింది మనసుకి. పీఠిక 90% అర్థం కాలేదు. కొత్త కొత్త పదాలు. అయినా సరే, చదువుతున్నంత సేపూ, దేనికో తిరగబడుతున్నాననే ఒక సంతోషం, వుత్సాహం, ఏదో వుత్కంఠ. అప్పుడే పూజ చేసుకుని, బయ టికి వెళుతున్న మా నాన్న, “అలాంటి పిచ్చి పుస్తకాలు చదవకపోతే, మంచివి చదువుకోకూడదూ?” అనేసి వెళ్ళిపోయాడు. మా నాన్నంటే చాలా అయిష్టం వుండేది. ఆయన కుటుంబం గురించి ఏ బాధ్యతలూ పట్టించుకోవడం లేదని, పూజలు చేసుకోవడం తప్ప. ఆయన అలా అన్నాడంటే, ఆ పుస్తకం నిజంగా గొప్పదని గాఢ విశ్వాసం కలిగింది. వదలకుండా చిన్న పడక కుర్చీలో కూర్చుని చదువుతున్నాను. మర్నాటికి కూడా పూర్తవలేదు. చదువుతూ, చదువుతూ గట్టిగా నవ్వేవాడిని హాస్యానికి. వ్యంగ్యం, వెటకారం, చాలా నచ్చాయి. బోలెడు విషయాలు తెలియడం లేదు. అయినా వదల బుద్ధి కావడం లేదు కూడా. ఆ పుస్తకం చదువుతూ అనుభవించిన ఆనందం ఇప్పటికీ గుర్తే.

ఇక్కడ మా నాన్న గురించి ఒక చిన్న విషయం. ఆ రోజుల్లో మా నాన్న, “చంద్రుడికీ, సూర్యుడికీ మధ్య హిమాలయా పర్వతాలు అడ్డు రావడం వల్లే గ్రహణాలు ఏర్పడ తాయని” గట్టిగా చెప్పేవాడు. బీయస్సీ చదువుతున్న నేను కాదని, సైన్సు చెబితే, నన్ను తిట్టాడు బాగా. “నీ మొహం” అని తీసి పారేసేవాడు. “నీ చదువు దండగ” అని తిట్టేవాడు. అప్పట్లో మా అమ్మ, “నాన్ననే ఎదిరించి మాట్లాడుతావా?” అని నన్ను తిట్టి, తన పాతివ్రత్యాన్ని బయట పెట్టుకునేది. అలాంటి కుటుంబం లోంచి బయట పడ్డానంటే, నాకు ఇప్పటికీ ఆశ్చర్యమే. అంతా ఆ పుస్తకాల వల్లే. లేకపోతే, మా అక్క లాగే పూజల్లో మునిగి తేలే వాడి లాగా తయారయ్యే వాడిని ఆ వాతావరణంలో.

నరసింహ వచ్చేశాడు లైబ్రరీకి వెళ్ళడానికి. ఇంకా చాలా పేజీలున్నాయి చదవడానికి. వాడిని కూర్చోబెట్టి మరి కొన్ని పేజీలు చదివాను. ఇంక టైం లేకపోవడం వల్ల పుస్తకం వాడికిచ్చేశాను. ఎంత యేడుపొచ్చిందో ఆ రోజు. చాలా బాధ కలిగింది పూర్తిగా చదవలేక పోయినందుకు.

తర్వాత ఎమ్మెస్సీకి వైజాగ్‌లో చేరాను. పుస్తకాలంటే ఇష్టం వున్నా, వాటికి దూరంగానే వున్నాను. ఏదో కాస్త పత్రికల వరకే వుండేది పఠనం. యూనివర్సిటీ లైబ్రరీ వున్నా, పుస్తకాలు తెచ్చుకోవడం, చదవడం, లేదు. ఎంతసేపూ పరీక్షల చదువు భయమే. టెక్స్ట్ పుస్తకాలు మాత్రమే తెచ్చుకునే వాడిని.

వేసంకాలం శలవుల్లో హైదరాబాద్ వెళ్ళాను. అప్పుడు అడిక్‌మెట్‌లో లైబ్రరీ కనబడింది. అక్కడే కూర్చుని విషవృక్షం మూడు భాగాలూ చదివేశాను. చాలా రోజులు పట్టింది. రోజూ సాయంకాలం వెళ్ళి రెండు, మూడు గంటలు కూర్చుని చదివే వాడిని. గట్టిగా నవ్వడానికి వీల్లేకుండా వుండేది. ఫక్కున నవ్వి, మూతి నలుపుకునే వాడిని. అప్పుడు బాగా ఒంట పట్టింది ఆ పుస్తకాల లోని హాస్యం. ముఖ్యంగా వెటకారం. ఆ తర్వాత, విషయాలని వేరేగా పరిశీలిస్తూ చూడాలనీ, అర్థం చేసుకోవాలనీ, లీలగా అర్థం అయింది. వేరే మానవమాత్రుడు లేడు దగ్గర్లో ఆ విషయాలు మాట్టాడ్డానికి. అప్పుడే సరైన సాంగత్యం వుంటే, ఇప్పుడు ఎలా వుండేవాడినో కదా అనిపిస్తుంది.

ఒక రోజు లైబ్రరీ నించి వస్తూ వుంటే, తెలిసున్న కాకినాడ వాడు ఒకడు అక్కడ కూరల మార్కెట్ దగ్గర కనబడ్డాడు. మాటల్లో, “రంగనాయకమ్మ అనే చెడ్డావిడ రామాయణ విషవృక్షం అనే పుస్తకం రాసింది. అందులో రాముడికి కుష్టురోగం వుంది అని రాసింది” అన్నాడు. వెంటనే, నేను గంభీరంగా, “నేనా పుస్తకాలు చదివాను. అలా రాయలేదు” అన్నాను. వాడు తెల్లబోయి నోర్మూసుకున్నాడు.

మద్రాసులో వుండే రోజుల్లో, పాండీబజార్లో ఒక తెలుగు పుస్తకాల షాపుండేది. దాని యజమానురాలు, “రాముణ్ణి తిట్టడం వల్ల రంగనాయకమ్మకి కళ్ళు పోయాయి. తాటి కాయంత అక్షరాలు రాస్తేనే గానీ కనబడవు. అందుకే ఏ పబ్లిషరూ ఆవిడ పుస్తకాలు వేసుకోవడం లేదు ఇప్పుడు” అని చెప్పేది షాపుకి వచ్చిన వాళ్ళతో. వెళ్ళడం మానేశాను అక్కడకి.

తర్వాత రోజుల్లో నల్లకుంటలో ఒక అద్దె పుస్తకాల షాపు పట్టుకున్నాను. పావలా ఇస్తే ఒక నవల రెండు రోజులుంచు కోనిచ్చేవాడు. రంగనాయకమ్మ గారి పుస్తకాలు ఎక్కువగా అక్కడే చదివాను. ఎం.ఫిల్‌ చదివే రోజుల్లో వున్న ఫ్రెండ్స్ సర్కిల్‌లో పుస్తకాలు ఒక్క పిసర చదివేది నేను మాత్రమే. అందువల్లే అప్పుడు అంత కూపస్థ మండూకంలా వుండి పోయానని అనుకుంటూ వుంటాను. అంటే అర్థం ఇప్పుడేదో పూర్తిగా జ్ఞానం వచ్చినట్టు కాదు. ఎటొచ్చీ అప్పుడున్నంత అజ్ఞానంలో మాత్రం లేను.

ఎం.ఫిల్ అయ్యాక మొట్ట మొదటి ఉద్యోగం ఢిల్లీలో వచ్చింది. ఇంకొకతనూ, నేనూ కలిసి, డాబా మీద, మూడో అంతస్థులో ఒక్కటంటే ఒక్క గది అద్దెకి తీసుకుని వుండేవాళ్ళం. ఆ గదిలో నిలువెత్తు గూడు, రెండు, మూడు అరలతో వుండేది. అదే మా వంటిల్లు. రోజూ వంట చేసుకునే వాళ్ళం. కరోల్‌బాగులో వుండే వాళ్ళం. ఆ పేటలో ఒక కిళ్ళీ కొట్టుండేది. అక్కడ అన్ని హిందీ పేపర్లూ, రెండు వారాల ఆలస్యంతో ఆంధ్రజ్యోతి వార పత్రికా దొరికేవి విచిత్రంగా. ఆలస్యం అయినా, నాకు ప్రతీ మంగళ వారం ఒక కొత్త పత్రిక దొరికేది. కొనుక్కునే వాడిని. అందులో ‘జానకి విముక్తి-2’ సీరియల్‌గా వచ్చేది. అప్పటికి జానకి విముక్తి మొదటి భాగం చదవలేదు. కాస్త వూహించుకున్నాను. జానక్కి విముక్తి వచ్చినప్పుడే, నాక్కూడా విముక్తి కలిగి, ఢిల్లీ వదిలి హైదరాబాద్‌కి దగ్గర్లో వేరే వుద్యోగానికి వెళ్ళి, అమ్మా నాన్నలకి దగ్గరగా వుంటానని అనుకుంటూ వుండే వాడిని. ఆ నవలలో సత్యం చెల్లెలికి రాసిన వుత్తరాలు చాలా వరకూ అర్థం అయ్యేవి కావు. మనుషులు నాస్తికులైతే చాలు అని అనుకునే వాడిని. జానకి విముక్తి రెండవ భాగం అయిపోయింది. అదే జానక్కి ‘విముక్తి’ అనుకుని, బోలెడు సంతోషించాను. అది జరిగిన కొన్ని నెల్లకి మద్రాసులో వుద్యోగానికి ఢిల్లీ వదిలి పెట్టాను. నాక్కూడా “విముక్తి” కలిగిందని సంతోషించాను.

మద్రాసులో వుద్యోగంలో చేరాక రంగనాయకమ్మ గారి పుస్తకాలన్నీ కొనడం మొదలుపెట్టాను. ఒక సారి బాస్కరన్ అనే కొలీగ్ ఏమన్నా గిఫ్ట్ ఇస్తానన్నాడు, అతనికి ఏదో చిన్న సహాయం చేశానని. గిఫ్టు వద్దన్నా వినలేదు. “నీ కిష్టమైంది చెప్పు” అని పట్టుకున్నాడు. ‘సరే’ అని పుస్తకాల షాపుకి తీసుకువెళ్ళాను. అప్పుడు అతని చేత “రామాయణ విషవృక్షం” మూడు భాగాలూ కొనిపించాను నాకు గిఫ్ట్‌గా ఇవ్వడానికి. ఇప్పుడు, ‘విషవృక్షం’ అంతా ఒకే సంపుటంగా వుంది. మళ్ళీ కొన్నాను. నేనే దాన్ని గిఫ్టులు ఇస్తాను.